۱۳۹۸/۰۲/۲۹ عسل، که یک واژه عربی است و در زبان فارسی به آن انگبین می گویند، ماده شیرینی است که توسط زنبوران عسل از شهد گل های گیاهان جمع آوری شده و پس از تغییرات لازم در سلولهای مومی شانه های کندو ذخیره می گردد. ماده اصلی آن شهد گل ها و گیاهان معطر و شفابخش است که توسط زنبور عسل پس از مکیدن، تغلیظ و تغییر شکل ساخته شده و به عنوان یک غذای خوشمزه و کامل در دسترس قرار می گیرد. جالب است که بدانید 80% عسل را شکر و 20% آن را آب تشکیل می دهد.
تولید عسل در طول تابستان انجام می شود. زنبورها عسل بسیار زیادی را برای اطمینان از اینکه کلنی اشان در ماه های سرد زمستان ذخیره داشته باشند، تولید می کنند. در زمستان زنبورها برای گرم نگه داشتن خود، ملکه و کندویشان ارتعاشاتی تولید می کنند که انرژی آن را از عسل تامین می کنند. از میزان انرژی ای که از عسل دریافت می کنند همین بس که تنها دو قاشق غذاخوری عسل کافی است تا یک زنبور بتواند دور زمین را پرواز کند.
عسل یک محصول غذایی مفید و یک اکسیر پر ارزش است کهاولین ردپاهای آن در زندگی انسان را می توان در نقاشی های دیواری مربوط به بیش از 8000 سال پیش، که مربوط به ربودن عسل از کندو زنبورهای وحشی در والنسیا اسپانیا توسط انسان های اولیه است، جستجو کرد. عسل در طول تاریخ به عنوان عالی ترین و مقوی ترین غذاها شناخته شده و همچنین به واسطه ویژگی های شفابخش خود به عنوان دارو در درمان اکثر بیماری ها در بین تمام ملل کاربرد داشته است.
در مصر باستان عسل ماده ای با ارزش به حساب می آمد تا جایی که به عنوان واحد پولی از آن استفاده می کردند. حتی در زمان ازدواج، مرد باید متعهد میشد تا برای همسر خود در طول زندگی عسل فراهم کند. اما اوج مصرف عسل مربوط به صده 1100 میلادی و در اروپا میشود، به طوری که هر فرد به طور متوسط و سالانه بیش از 2 کیلوگرم عسل، که تنها منبع شیرینی در آن زمان بود، مصرف می کرد.
عسل یکی از هدیه های ارزنده و پرارزش طبیعت می باشد که در قرآن کریم از آن به عنوان فیه شفا للناس (شفای مردم در آن است) یاد شده است و پیامبر گرامی (ص) و ائمه معصومین (ع) نیز در زمان حیات خویش بنا به روایات و احادیث متعدد از آن استفاده می نمودند و خواص شفا بخش آن را در درمان انواع بیماری ها، یاد آور شده اند.
آنچه که مسلم است اهمیت عسل در طب قدیم به مراتب بیشتر از حال حاضر بوده است. ابوعلی سینا فیلسوف و بزرگترین شخصیت پزشکی ایرانی، یک هزار سال پیش در کتاب قانون پزشکی خود نسخه های زیادی بر پایه عسل و موم تجویز می کرده و هم چنین بقراط حکیم پدر پزشکی و بنیانگذار طب یونانی حدود ۲۵۰۰ سال پیش در مورد اهمیت عسل چنین بیان داشته است : «هر داروئی نیز از مواد غذایی درست می شود و متقابلاً هر غذایی نیز جانشین دارو می گردد. عسل به این هر دو شرط جوابگوست.»
او به مقدار زیادی از عسل استفاده می کرده و در درمان اکثر بیماری‌ها از جمله زخم ها عسل تجویز می نموده است. از آنجا که میزان آب موجود در عسل کم است، می تواند مخمر و باکتری های دیگر را از طریق مکیدن آب از سلول ها از بین ببرد. حتی برخی از انواع عسل با مایعات بدن انسان واکنش نشان داده و پراکسید هیدروژن، که یک ماده ضدعفونی کننده طبیعی است، تولید می کنند. به همین دلیل از دوران مصر باستان، برای ترمیم انواع سوختگی و بریدگی ها استفاده می شده است.
در بسیاری از کشورها تاکنون تحقیقات زیادی روی فرآورده های زنبور عسلاز جمله عسل ژله رویال، گرده، موم، بره موم و زهر زنبور عسل صورت گرفته و خواص پزشکی آنها بوسیله پژوهش های علمی و نتایج بالینی مورد تایید بسیاری از محققین و پژوهشگران قرار گرفته است.
ولی متاسفانه در کشور ما، که عسل تولیدی آن منحصر به فرد و در نوع خود بی نظیر است، نه تنها به جنبه دارویی آن توجه نشده است بلکه از نظر مصرف غذایی هم مورد کم لطفی قرار گرفته است و این نعمت خدادادی و هدیه آسمانی که به راحتی می توان آن را تولید و در اختیار همگان قرار داد هنوز ارزش واقعی خود را بین سایر مواد غذایی بدست نیاورده و موجب عدم توجه بیشتر مردم به آن گردیده است. به طوری که هنوز هم مرباها و قندهای مصنوعی را به این غذای بهشتی و اکسیر حیات که از هر نظر برتری ممتاز و چشمگیری نسبت به همه مواد غذایی و خوراکی داشته و دارد، رجحان می دهند، که از علل اصلی آن می توان عدم آگاهی نسبت به مزایا و ارزش های واقعی عسل را نام برد.
